галосныя і зычныя націскныя і ненаціскныя 3 клас правілы

галосныя і зычныя націскныя і ненаціскныя 3 клас правілы

Быць цвёрдымі і мяккімі, звонкімі або глухімі. Вуллі, пустазелле, галлё, крылле; пісьменнік, чытанне, заданне, уменне; багацце, жыццё, вецце, адкрыццё. Аб’ява, паштальён, пад’ём, мільён, вераб’і, ульяна, сузор’е.

Працую над памылкамі 1. А, я, о, ё, э, е, у, ю, і, ы 2. Умець — уменне, збажына — збожжа, чытаць — чытанне, колас —. Калоссе, адзець — адзенне, корань — карэнне.

Сонейка праз вокны сыпнула ў клас. Па сцяне заскакаў сонечны зайчык. Калі паміж галоснымі стаіць група зычных гукаў, першы з якіх санорны, то санорны адносіцца да папярэдняга склада, а астатнія зычныя з групы — да наступнага склада. Калі паміж галоснымі знаходзяцца два аднолькавыя санорныя, то яны адносяцца да наступнага склада, а калі два розныя санорныя — да розных складоў. На выкарыстанні арфаэпічных норм грунтуецца выразнае чытанне і сцэнічнае майстэрства акц. Вуснае маўленне вызначае пэўныя рысы гаворачага, што з’яўляецца істотным для псіхалогіі, крыміналістыцы. Такім чынам, нормы беларускага літаратурнага вымаўлення – устойлівая, але ў той жа час і дынамічная з’ява, якая развіваецца. Гэтыя нормы абапіраюцца на законы функцыянавання фаналагічнай сістэмы мовы і на грамадска выпрацаваныя, традыцыйна прынятыя правілы, якія могуць змян фанетыка 1983, 51 – 52) і больш выразнае вымаўленне націскных і ненаціскных галосных, чым у рускай мове, і многа іншых асаблівасцяў, засведчаных у спецыяльных працах (гл. Літара э ў запазычаных словах пасля губных зычных, а таксама пасля з, с, н пішацца згодна з літаратурным вымаўленнем. Менавіта таму фактычна безліч гукаў маўлення, класы якіх і аб’ядноўваюцца ў сучасным мовазнаўстве ў фанемы, пры іх пісьмовым адлюстраванні зводзілася ўсяго да некалькіх дзесяткаў літар, з дапамогай якіх фіксаваўся не фанетычны, а пераважна фаналагічны прынцып пісьма. Правапіс галосных і зычных гукаў беларускай літаратурнай мовы падпарадкоўваецца кадыфікаваным правілам. Стагі, грабуць, кладачка, лёгенька, каледжы парныя глухія перад звонкімі азванчаюцца. Парныя звонкія на канцы. Для абазначэння на пісьме раздзельнага вымаўлення зычнага з наступнымі галоснымі і, е, ё, ю, я ўжываюцца ненаціскныя фіналі - эль, - эр ва ўласных імёнах іншамоўнага паходжання перадаюцца нязменна. Ландэр, одэр, пітэр, юпітэр. Перадача якання на пісьме.

Галосныя е, ё ў першым складзе перад націскам абазначаюцца на пісьме літарай я. Зе млі –– зямля, зе лень –– зялёны, се м’і –– сям’я, сёлы –– сяло, сёстры –– сястра. У іншых ненаціскных складах е захоўваецца. Селяні н, зеляні на пры напісанні разам не і без становяцца прыстаўкамі і падпарадкоўваюцца агульным правілам напісання галосных літар е, я. Няха й, нясто мна, няшта тны. Літара я пішацца ў некаторых каранях слоў нязменна. Ві цязь, су вязь, за яц. Правапіс галосных пасля мяккіх зычных пасля мяккіх зычных у першим сказе перед націскам замест е, ё пішацца я. Звеббсці – звяду, мёд – медок, веббчер - вячоркі у астатніх складах основы перед націскам і пасля яго е захоўваецца. Веббтер, веббковеббчны, вебблікаваты, зеленоватый, вясёленькі у словах іншамоўнага паходжання е захоўваецца. Телефон, делегат, мелодия, перроне захоўваецца у словах дзевяты, дзесяты, семнадцать, васемнадцать і ўтвораных ад іх правапіс галосных пасля мяккіх зычных пасля мяккіх зычных у першим сказе перед націскам замест е, ё пішацца я. Телефон, делегат, мелодия, перроне захоўваецца у словах дзевяты, дзесяты, семнадцать, васемнадцать і ўтвораных ад іх правапіс галосных і зычных гукаў беларускай літаратурнай мовы падпарадкоўваецца кадыфікаваным правілам. Дадзеныя нормы ў адносінах да ўсіх націскных галосных беларускай літаратурнай мовы, а таксама ў дачыненні да ненаціскных і, ы, у зводзяцца да іх выразнага вымаўлення. Астатнія ненаціскныя галосныя рэдуцыруюцца, але таксама не страчваюць усіх сваіх акустычных якасцяў. Звонкія зычныя ў беларускім літаратурным вымаўленні перад глухімі і ў канцы слоў страчваюць прыкмету звонкасці, гэтаксама як і ў рускай мове, але ў адрозненне ад украінскай, і гучаць як глухія, а глухія перад звонкімі, наадварот, вымаўляюцца як звонкія (параўн. Слоў галосныя і, е, ё, ю, я захоўваюцца і пасля цвёрдых зычных (апостраф або раздзяляльны мяккі знак паміж імі не пішацца). Напісаннне прыстаўных зычных. Утварэнне і чытанне складоў, у тым ліку са збегам двух зычных. Утварэнне і чытанне слоў з аднаго - трох складоў. Адрозненне націскных і ненаціскных складоў. Вызначэнне націску ў слове.

Залежнасць правапісу літар галосных гукаў о, э, а і е, ё, я ад націску.

Вымаўленне і напісанне о, э пад націскам, а — на месцы о, э ў ненаціскным становішчы (ногі — нага, рэкі — рака). Вымаўленне і напісанне я на месцы е, ё ў першым пераднаціскным складзе (несці — нясу, сёстры — сястра). Апостраф (сям’я, вераб’і) і мяккі знак (палью, паштальён). Бываюць ўдарнымі і ненаціскных. Галосныя гукі - ударныя і ненаціскныя - маюць свае асаблівасці і пэўныя ролі ў маўленчай працэсе.

Акрамя таго, ад наяўнасці або адсутнасці націску залежаць шматлікія нормы абазначэння галосных на пісьме літарамі. Яны ўяўляюць сабой пазначэнне двух гукаў. Таксама яны надзелены дадатковымі функцыямі - пазначаюць мяккасць зычнага гуку ў лісце.

Ударныя галосныя гукі. Ударным называецца галосны гук, які выдаткоўваецца пры вымаўленні голасам. Гэта значыць, той, на які п устаўныя галосныя. Усяго ўстаўных галосных два – о, е.

іх паўяленне таксама звязана са стратай рэдукаванага. У гэты перыяд е пераходіць у о пасля спрадвечна мяккіх зычных перад цв. Рдымі і ў націскным, і ў ненаціскным становішчы. Паступова гэты працэс набіраў сілу, е змяняўся ў о не толькі пасля спрадвечна мяккіх, але і пасля мяккіх, якія развіліся з памякчоных, перад цв. Рдымі зычнымі, але абавязкова пад націскам (т. Галосныя і зычныя гукі. Вымаўленне і правапіс слоў з літарай ў. Ужыванне ў у беларускай мове замест в, л у рускай мове.

Вызначэнне націскных і ненаціскных складоў. Словы беларускай і рускай мовы, якія адрозніваюцца націскам. Правапіс літар о, э – а; е, ё – я. Вымаўленне і правапіс цвёрдых і мяккіх зычных. Так, націскныя галосныя адрозніваюцца ад ненаціскных большай напружанасцю артыкуляцыі, большай даўжынёй і гучнасцю. У ненаціскным становішчы галосныя з - за вялай артыкуляцыі моўных органаў у той ці іншай ступені трацяць сваю выразнасць. У залежнасці ад характару размяшчэння галосных і зычных у слове вылучаюцца розныя тыпы складоў. Правілы пераносу падвоеных зычных такія. Частка слова з адной зычнай застаецца на адным радку, а частка слова з другой зычнай пераносіцца на іншую. Калон - на, тон - на, ал - ла, рос - сія. Перанос слоў з падвоенымі зычнымі ажыццяўляць па магчымасці ў месцы, дзе няма падвоенага зычнага. Искусст - во, тэра - са, коррес - пондент. Акрамя таго, правілы пераносу падвоеных зычных забараняюць пераносіць словы з адным галосным гукам. Калі канец прыстаўкі і пачатак кораня, канец кораня і пачатак суфікса або суфікс - адна і тая ж літара, з яўляюцца падваеньне зычных. Правілы дыктуюць такое напісанне 37. Правапіс прыстаўных галосных і зычных. Прыстаўная галосная і пішацца. у пачатку слова перад спалучэннямі зычных з першай літарай м. імшара, імчаць, імгла, імгненне, імклівы прыстаўныя і ўстаўныя зычныя. Прыстаўная літара в пішацца перад націскным. Во зера, во льха, во сень, во спа, вось, во кны, во тчына, во йкаць, во бад, во рыва, во блака, во бласць, во страў, во гненная зямля, во льга і інш у вытворных ад іх словах пасля прыставак. Абво страны, адво рваць, паво йкаць, уво сень; але.

О каць (і вытворныя ад яго), о дум. Галосныя і зычныя гукі і літары. Цвёрдыя і мяккія зычныя гукі класіфікацыя зычных гукаў. Калі ў сярэдзіне слова паміж галоснымі маецца спалучэнне зычных, то пераносіцца на наступны радок або ўсё гэта спалучэнне, або любая яго частка. Ся - стра, сяс - тра, сяст - ра; во - стры, вос - тры, вост - ры; пту - шка, птуш - ка; кро - пля, кроп - ля; ма - ста - цтва, мас - тац - тва, мас - тацт - ва. Падзел слоў на склады. Астатнія склады ў слове - ненаціскныя. Ад націску можа залежаць значэнне слова. Вару кашу - кашу траву, плачу за білет - плачу ад болю. Ад націску ў беларускай мове залежыць і правапіс слова. Рэчка - рака, лес - лясок. Разлажы малюнкі па скрыначках правапіс слоў з літарамі о, э. Ненаціскныя галосныя. Асноўныя тыпы ненаціскнога вакалізму.

1 - га пераднаціскнога складу.

Пасля цвёрдых і зацвярдзелых зычных. Вызначаем па 1 - м пераднаціскным складзе.

Дысімілятыўнае недысімілятыўнае поўнае няпоўнае.

Вызначаем па канцавым адкрытым складзе.

1 - шы пераднаціскны склад. Ца, на трав’е травы траву траво. Зацвердзіць правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі (прыкладаюцца). Кропкі над літарай ё абавязковыя. Кропка над літарай і малой абавязковая. Гара вада баранава. Правапіс звонкіх і глухіх зычных. Пясчаны, пяшчотны, дзядзька, касьба, ножка, падвесці, расчыніць, сжаць, сшыць, моладзь, сцежка, лагчына, мядзведзь, мурог, сядзьце, раз’езджаны, лёгкі. Заданні запішыце прапанаваныя словы ў адпаведнасці з новымі “правіламі беларускай арфаграфіі і пунктуацыі”. імпрэсарыо, сальфеджыо, антоніо, адажыо, бакачыо, радэо, токіо, ватэрлоо, трыо, рыо. Адрэдагуйце сказы ў адпаведнасці з новымі правіламі напісання галосных. Брат антоніо наведаў рыо - дэ - жанейро. Спішыце, устаўце прапушчаныя літары і падкрэсліце націскныя склады. Праверце напісанае па слоўніку.

Растлумачце правапіс дадзеных арфаграм. Рэдукцыя – змяненне гучання галосных у ненаціскным становішчы. танктная; - дыстактная. Якасная – ненаціскныя гал. Змяняюць свой тэмбр, якасць і супадаюць з іншымі гукамі. Беларускія гаворкі паўночна - ўсходняга дыялекту, аканне.

Колькасная - галосныя менш напружаныя і карацейшыя. Сад - садок - садавіна (аканне, яканне, іканне). Поўная - галосны гук зусім знікае.

Акамадацыя – узаемадзеянне суседніх разнатыпных гукаў - гал. і зыч частковае прыстасаванне артыкуляцыі зыч. Агульныя правілы правапісу вялікай і малой літар. Вялікая і малая літары ў асабовых назвах; у найменнях асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў; у геаграфічных і астранамічных назвах; у назвах дзяржаўных органаў і іншых арганізацый; у найменнях пасад і званняў, ветлівых зваротах і спецыяльных абазначэннях; у назвах дзяржаўных і нацыянальных сімвалаў, узнагарод, прэмій і г у назвах знамянальных падзей і дат, перыядаў і эпох. Раздзел мовазнаўства, у якім вывучаюцца і распрацоўваюцца правілы аднастайнай перадачы вуснай мовы на пісьме (а іншы раз і афіцыйна даецца дазвол на варыянтнасць). Сістэма агульнапрынятых напісанняў, якая склалася усе змены галосных пад уплывам суседніх зычных рэалізуюцца ў чаргаваннях з паралельнымі радамі, калі ў кожнай пазіцыі выступае аднолькавая колькасць гукаў. Змены галосных у залежнасці ад месца націску і пазіцыі ў слове ўтвараюць паралельна - перасякальны тып пазіцыйных чаргаванняў націскных і ненаціскных галосных. Сярод гістарычных чаргаванняў зычных гукаў можна вылучыць некалькі асноўных мадэлей. Зычныя ў моцных і слаб пазіц. Вымаўленне націскных галосных. Назавіце спачатку словы з цвёрдымі зычнымі гукамі на канцы, потым - з мяккімі. Да першай групы адносяцца фанемы, якія супадаюць у беларускай і рускай мовах. Гэта ўсе галосныя і пераважная большасць зычных фанем (м, м, б, б, в, в, ж, ш і інш. Другую групу складаюць фанемы, падобныя ў рускай і беларускай мовах. Яны адрозніваюцца паміж сабой толькі тымі ці іншымі акустыка - артыкуляцыйнымі характарыстыкамі (напрыклад, цвёрдасцю - мяккасцю). Перад пачатковымі націскнымі галоснымі о, у заўсёды пісаць в, за выключэньнем геаграфічных назоваў, напрыклад. Восень, вусень, але орша, ула. Перад націскным у пісаць в тады, калі гэтае у не зьяўляецца прыставачным і не разьвілося з в, напрыклад. Вучыцца, але урад, улада. У правапісе зычных найбольшую шкоду прынесла пастанова, згодна зь якою трэба было выкінуць ьз напісаньня паміж мяккімі зычнымі, напрыклад. Дзеля вызначэньня разьдзельнага вымаўленьня зычнага з наступным галосным рэкамэндавалася пісаць апостраф. Выключэньнем ад гэтага правіла зьяўляецца л, пасьля якога трэба пісаць ь. Арфаэпічныя нормыпатрабуюць аданстайнага вымаўлення галосных і зычных гукаў, іх спалучэнняў у словах, правільнай пастаноўкі націску.

Яны ўстанаўлів правіламі бел літ - нага вымаўлення, якія знах адлюстр у слоўніках. Уплыў дыялектных асаблівасцей роднай гаворкі (паўночна - ўсходні - дысіміл аканне.

Вада, нага, каса; вымаўл мяк р’.